Rowokół
Rowokół
Wzgórze polodowcowe o wysokości 114,8 m n.p.m. na Wybrzeżu Słowińskim, w woj. pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Smołdzino, w odległości 6 km od morza.
Znajduje się w strefie ochronnej Słowińskiego Parku Narodowego, bardzo dobrze widoczny z morza żeglarski punkt nawigacyjny, odnotowany na najstarszych mapach morskich tej części Bałtyku. Ok. 0,5 km od wierzchołka Rowokołu leży wieś Smołdzino.
Przez Kaszubów uznawany za świętą górę, przynajmniej w zbieranych legendach (były one zbierane, spisywane dopiero w XIX w., w średniowieczu miejsce kultu maryjnego). Na szczycie wzgórza zarejestrowano bliżej nieokreśloną formę wału i/lub fosy, które okalały niewielki majdan Na stoku góry ulokowane jest grodzisko wczesnośredniowieczne datowane na IX–XI w. Na szczycie odkryto natomiast odosobniony pochówek dziecka wyposażony między innymi w dwie kłódki. Od XII do XVI wieku na wale ziemnym, wtedy już mocno zniszczonym (od strony S) grodziska słowiańskiego, na wierzchołku Rowokołu mieściło się sanktuarium Najświętszej Maryi Panny. Po sanktuarium pozostały zagłębione w gruncie fundamenty budowli, które dały asumpt do powstania wielu legend związanych z tym miejscem. Sanktuarium było jednym z trzech stacji dla pątników. Dwa pozostałe miejsca pielgrzymowania to Krzyżanka (sanktuarium maryjne na Górze Chełmskiej) oraz Święta Góra (k. Polanowa). Z górą związane są liczne mity i legendy: zatopione dzwony, gorejące pieniądze, przerzucane głazy, skarb Bandemerów - w większości zostały te legendy przywiezione przez niemieckich osadników.
