Międzynarodowy szlak rowerowy R-10 na odcinku Rusinowo- Stilo
Międzynarodowy szlak rowerowy R-10 na odcinku Rusinowo- Stilo
Międzynarodowy szlak rowerowy R-10 na odcinku Rusinowo- Stilo
Początek szlaku na fragmencie Wybrzeża Słowińskiego rozpoczyna się na 237 kilometrze trasy turystycznej rowerowej R-10 zwanego Międzynarodowym Szlakiem Rowerowym, dokładniej we wsi Rusinowo w gminie Postomino. To wieś letniskowa z kościołem z XIX w i licznymi zabudowaniami szachulcowymi charakterystycznymi dla tego regionu. Wyruszając z Rusinowa mijamy po prawej stronie zespół zabudowań letniskowych, po lewej zaś jezioro Kopań o powierzchni 790 ha i głębokości 3,9 m. Wjeżdżając do lasu kierujemy się droga asfaltową do Jarosławca. Jarosławiec zamieszkiwany jest przez 350 osób. W tej typowo turystycznej miejscowości podczas sezonu letniego przebywa ok.6500 wczasowiczów. Nie sposób tu odwiedzić przystani rybackiej, gdzie łodzie wyciągane są za pomocą ręcznej wyciągarki. Ciekawostką jest również radiolatarnia morska o wysokości 33,3 m z 1829 r., której światło wysyłane jest na odległość 23 mil morskich( latem jest udostępniana dla turystów) oraz klifowy brzeg morski, którego wysokość dochodzi do 24 m n.p.m.
Dalej trasa R 10 wiedzie przez "Krainę w Kratę" drogą asfaltową do Jezierzan, wsi z osobliwościami fauny i Łącka, którą niegdyś( 1454-1532) zamieszkiwał późniejszy książę Pomorza, Bogusław X. W pobliżu można obejrzeć kościół z XV/XVI w przebudowany w XVII w., kryty gontem. Tutaj najstarszy budynek pochodzi z 1767 r. Dużym walorem jest tutaj jezioro Wicko, na które warto się wybrać, o powierzchni 1059 ha, będące miejscem lęgowym ptactwa. Opuszczając wieś skręcamy w lewo i kierujemy się do wsi Korlino drogą nr 203.
Droga łącząca Korlino- Królewo-Złakowo- Zaleskie- to stary trakt, który łączył w XVIII w. Darłowo z Ustki. W Królewie zachował się do dziś dwór murowany z 1800r., zespół folwarczny oraz budynki szachulcowe z II poł. XIX w. Dojeżdżając do skrzyżowania odbijając w lewo na skrzyżowaniu dotrzemy po 1,5 km do jeziora Marszewo o powierzchni 8 ha, głębokości 20,0 m i linii brzegowej 2050 m. Tutaj można nacieszyć oko widokiem zieleni otaczając brzegi jeziora i chwilą relaksu. Wracając do trasy głównej R 10 kierujemy się prosto na Ustkę zgodnie z przebiegiem trasy.
Przed nami wieś Złakowo, położona 3,5 km od Postomina. Kiedyś znajdował się tu jeden z najpiękniejszych w okolicach Postomina pałac w stylu neogotyku angielskiego. Zburzono go w latach 50 dwudziestego wieku, dziś pozostał po nim tylko park. Przez wieś przebiega czarny turystyczny szlak rowerowy do nieistniejącej już rybackiej osady Zalesin. Przejeżdżając drogą w dół przez strumień wkraczamy do gminy Ustka i wsi Zaleskie, z kościołem zbudowanym tuż po roku 1590, dworem pochodzącym z XVIII wieku, przebudowany w XIX, w stylu neogotyckim. Na szosie skręcamy w prawo, w dół trasa R 10 do Starkowa. Tutaj zielona tablica z logo Krainy w Kratę informuje nas, że od tego miejsca do Starkowa jest 3 km. Za rozjazdem 1,5 km szlak turystyczny przecina nasyp kolejowy i po przejechaniu 500 m jesteśmy w Starkowie. Tuż za wsią skręcamy w lewo na drogę o utwardzonej powierzchni o długości 4 km. Po prawej stronie mijamy typowe dla tego obszaru zabudowania szachulcowe. Dojeżdżamy do drogi asfaltowej Duninowo- Pęplino skręcamy w prawo.
Przed wsią Pęplino skręcamy w lewo na drogę utwardzaną w kierunku Wodnicy odległej o 4 km. Zamieszkuje tu artysta i rzeźbiarz Kazimierz Kostka, który jest twórcą 5 m rzeźby wykonanej z pnia starego drzewa, przy której skręcamy we wsi w prawo. Dalej zmierzamy w kierunku Ustki przez rzekę Słupię( drewnianą kładkę).
Z Ustki trasa R-10 wiedzie dawnym nasypem kolejowym z 1913 r. Kolej prowadziła do Machowinka , dalej do Objazdy i Gardny Wielkiej. Obecnie przebiega tędy szlak zwiniętych torów o utwardzonej nawierzchni. Jedziemy trasą poprowadzona przez łąki, następnie wjeżdżając do lasu przemierzamy 3 km, skręcając w prawo wjeżdżamy do wsi Wytowno. We wsi jest kościół szachulcowy z gotycką wieżą z XIV wieku. Kolejno mijamy wieś Machowinko, Dębine w której ustawione 2 kamienne koła ( służące do mielenia surowców w hucie)symbolizują dawną tutaj halę hutniczą. Ciekawostką jest to ,że w 1868 lub 1872 r powstał tu pierwszy piec do wytopu szkła. Tutaj również powstało specjalne urządzenie do wytwarzania gazu z drewna i torfu. Produkowane tu szkło okienne, butelki artystyczne naczynia i szkło stosowane do robienia witraży. Huta przestała istnieć w 1906 r., a hale rozebrano w 1930 r.
Jadąc szlakiem w kierunku Rowów w dali widzimy Jezioro Gardno, zbliżając się do jeziora, a w odległości 200 m od niego skręcamy w lewo do miasteczka letniskowego Rowy. Jadąc prostą drogą mijamy skupisko domków letniskowych i innych obiektów wypoczynkowych. Miejscowość liczy sobie 360 stałych mieszkańców, których głównym źródłem utrzymania jest rybołówstwo a w okresie letnim turystyka. Pierwsze wzmianki z nazwą wsi pochodzą z 1282r. Według legendy założycielami miejscowości byli uciekinierzy z Wolina po napadzie wikingów. W Rowach warto zobaczyć neoromański kościół z I połowy XIX w., zbudowany z bloków granitowych. W elewacji "czarny kamień", który wg legendy przepowiada pogodę (mokry na burzę). Inna legenda opowiada o diable, który założył się z pastorem, że wybuduje kościół w Rowach w ciągu jednej nocy. Kur, który zapiał za wcześnie spowodował, że czart przerwał budowę i porzucił kamienie na Wyspie Kamiennej ( rezerwat ptaków na jeziorze).Obok kościoła jest dzwonnica oraz stary cmentarz - z grobami rozbitków różnej narodowości (Szwedów, Norwegów, Francuzów, Holendrów i Hiszpanów), co pozwala sądzić, że dawniej wieś posiadała duży port, do którego zawijały okręty z odległych zakątków.
Przy wjeździe do centrum Rowów skręcamy w prawo i uliczkami docieramy na mostek na rzece Łupawie.
Tutaj przebiega zachodnia granica Słowińskiego Parku Narodowego, który w 1977 roku został uznany przez UNESCO jako Światowy Rezerwat Biosfery. Osobliwością Parku są ruchome Wydmy, również jeziora: Łebsko( 7140 ha), Gardno(2468 ha), Dołgie Wielkie (156,4 ha)i Dołgie Małe(6,30 ha). Kontynuujemy naszą "wędrówkę" mierzeją o szerokości 1-2 km tuż brzegiem jeziora Gardno. Po przejechaniu 2 km zatrzymujemy się przy drewnianej wieży widokowej nad jeziorem. Na wschodnim krańcu jeziora zaczyna się szlak pieszy czarny prowadzący do wsi Gardna Wielka. Skręcając nim w prawo podążamy utwardzoną drogą przez Obszar Ochrony Ścisłej Gardeńskie Lęgi, mijamy mostek na rzece Łupawie i jedziemy w kierunku Gardny Wielkiej. Interesujące obiekty tej miejscowości:
-pomnikowy cis przy świątyni
-pozostałości cmentarza z płytami nagrobnymi z II poł. XIX wieku i pomnika poległych w I wojnie światowej
-romańska granitowa chrzcielnica
Kierując się w kierunku wsi wypoczynkowej Smołdzino u podnóża góry Rowokół mijamy ową górę z wieżą widokową zwanej inaczej Świętą Górą, Górą Skruchy. Góra wznosząca się nad okolicą (115 m n.p.m.). W średniowieczu była miejscem kultu pogańskiego. W XIII wieku zbudowano tu kaplicę św. Mikołaja patrona rybaków i żeglarzy Góra pełniła również rolę latarni morskiej. Na szczycie wznosi się wieża widokowa, z której rozpościera się wspaniały widok na okolice.
W Smołdzinie bardzo interesujące jest Muzeum Przyrodnicze SPN w którym znajdują się ekspozycje bogatego świata roślin i zwierząt z plaż, wydm, wód morskich i jezior. Opuszczając Smołdzino drogą główną w kierunku wsi Kluki wzdłuż kanału Łupawa- Łebsko ( oznakowanej zółtym szlakiem pieszym)napotykamy się na 2 możliwości: - skrętu w lewo i dojazdu do Smołdzińskiego Lasu (92,2 km).Tutaj na parkingu istnieje możliwość pozostawienia swojego pojazdu pod okiem parkingowego i wyruszenia pieszo na ruchowe wydmy i do latarni morskiej w Czołpinie( wycieczka na 3,4 godz.)
Przemieszczanie ruchomych wydm jest efektem wiejących wiatrów. Piaszczyste pagóry wędrują na wschód z prędkością 5-10 m rocznie i są wyższe od zasypywanych lasów.
Latarnia morska Czołpino położona jest pomiędzy Łebą i Rowami na terenie SPN. To najbardziej oddalona od terenów mieszkalnych ze wszystkich polskich latarni. Zbudowano ją między jeziorami Gardno i Łebsko około 1000 metrów od brzegu morskiego, na wysokości 55- metrowej, najwyższej wydmie, w grupie wydm nazywanej Baranki. Budowa latarni trwała 3 lata i dopiero 15 stycznia 1875r. latarnia ożyła, rozświetlając fragment bałtyckiego nabrzeża. Było to spowodowane położeniem latarni, które uniemożliwiało dostarczenie budulca drogą lądową tylko morską. Latarnia przetrwała zawieruchę wojenną w stanie nie zmienionym i po zakończeniu działań, już 7 grudnia 1945 roku ponownie rozbłysło światło latarni morskiej i nieprzerwanie świeci do dnia dzisiejszego. Latarnia była cały czas obiektem dostępnym tylko dla osób obsługujących ją. Dopiero od lipca 1994r. latarnia została udostępniona do zwiedzania, można więc teraz podziwiać z jej wieży piękno roztaczającego się dookoła SPN.
- skręt w prawo do skansenu we Wsi Kluki i ( 4km). Przed Klukami 700m, po prawej stronie jest rezerwat florystyczny Moroszka. Obszar ten powstał ze względu na zachowanie największego w Polsce stanowiska maliny moroszki- rośliny reliktowej ze strefy borealno-arktycznej. Osobliwością tego rejonu jest również to, że rosną tu dęby na torfach. Głębokość występowania torfu dochodzi do 6m. Skansen we wsi Kluki - znajduje się tu zabytkowa osada - skansen Słowińców. W jej skład wchodzą zagrody z XVIII wieku, budynki gospodarcze, przedmioty domowe sprzęt rybacki i gospodarczy. Rekwizyty znajdujące się w zagrodach obrazują nam dawne życie tamtejszej, pradawnej grupy ludności, pokazują nam co było związane z przygotowaniem pożywienia, czy tez ze zrobieniem zapasów.
Szlak R 10 wiedzie dalej do miejscowości gminnej Główczyce, możemy tutaj pojechać 1500 m i dostać się nad jezioro Łebsko, na którym jest wieża widokowa i pomost, z którego widać białe, ruchome wydmy wysokie na 20-40 m. Wracając na trasę R-10 droga jest trudna, prowadzi przez tereny bagienne. Przejeżdżamy przez rzeczkę Pustynkę i dojeżdżamy do wsi Skórzyno. Dalej podążamy do wsi Główczyce, tutaj możemy zwiedzić kościół neogotycki z 1891r.Budowę sakralną wzniesiono na miejscu świątyni z XII wieku. Z Główczyc jedziemy 9 km drogą asfaltową do Izbicy. Po drodze mijamy Rezerwat Bagno Izbickie. Z Izbic kierujemy się do wsi Gać. Za wsią skręcamy w lewo i po 200 m przekraczamy koryto rzeki Starej Łeby. Na północ na nieodstępnym podmokłym terenie znajduje się Obszar Ochrony Ścisłej Olszyna, a nad jeziorem Łebsko gdzie brzeg porośnięty jest wysokimi szuwarami wydzielono Obszar Ochrony Ścisłej Gackie Lęgi ostoja ptactwa wodnego.
Kierując się na wschód główną drogą leśną w odległości 1,5 km od leśniczówki jest Obszar Ochrony Ścisłej Bielice, gdzie ochronie podlegają gleby bielicowe rozwinięte na wydmach śródlądowych.
Do mostu na kanale Żarnowskim pokonujemy 6,5 km drogi leśnej, następnie za mostkiem skręcamy w lewo, po dalszych 300 m za kościółkiem skręcamy w prawo. Jesteśmy w Żarnowskiej, wsi położonej nad jeziorem Łebsko. Na zachód od wsi jest Obszar Ochrony Ścisłej Żarnowskie Lęgi. Ochronie tutaj podlega awifauna. W pobliżu wsi znaleziono kilka drewnianych łodzi, prawdopodobnie były to łodzie wikingów sprzed 2000 lat. Replikę łodzi eksponuje muzeum w Lęborku.
Dalej podążamy trasa R-10 w kierunku Łeby odległej już tylko o 2,5 km. Łeba posiada 4500 mieszkańców a jej dzieje sięgają początku XII w. Celem jej promowania jako nadmorskiej miejscowości powstaje w 1998 r. tzw. Księstwo Łebskie. Miejsce ciekawe do zwiedzenia:
-SPN z ruchomymi wydmami(" Łącka Góra" o wysokości 40-45 m n.p.m.) oraz Muzeum Przyrodnicze W Rąbce
-Rybacki kościół pw. Wniebowstąpienia NMP
-port jachtowy Marina na 120 jachtów (wybudowany w 1998 roku)
Przemierzając dalej przez Mierzeję Sarbską, obejmującą najbardziej specyficzne typy ekosystemów właściwe strefie Pobrzeża Bałtyku: Jezioro Sarbsko( 677 ha), obszary wydmowe, torfowiska atlantyckie, kierujemy się wzdłuż jeziora Sarbsko w kierunku latarni Stilo. Oddalona ona jest os szlaku R 10 ok. 800 m na północ- za dwoma wzniesieniami wydmowymi.
Wieżę Latarni morskiej Stilo zbudowano w latach 1904-1906 na wydmie, w odległości 1 km od brzegu morskiego. Sama latarnia ma wysokość 33,4 m. Wieża składa się z tzw. tubingów skręconych wewnątrz śrubami, które na stykach uszczelnione są ołowiem. Są takie trzy konstrukcje na świecie, z czego dwie w Europie. Kończymy wędrówkę Międzynarodowym Szlakiem Rowerowym R-10 po Wybrzeżu Słowińskim na odcinku Rusinowo- Stilo
