Nadmorski
Nadmorski
Początek trasy jest przy dworcu kolejowym w Łebie (0.0 km - 86,0km), dalej wiedzie ul. Dworcową, Sienkiewicza.
Po przejściu przez most na kanale, łączącym jez. Łebsko z morzem, przechodzimy obok campingu nr 77 Intercamp -centralne miejsce międzynarodowego karawaningu. Przy najbliższym rozwidleniu dróg, szlak czerwony skręca w lewo. Natomiast warto na chwile skręcić w prawo w kierunku plaży gdzie znajdziemy sie na terenie starej Łeby, która obecnie pogrążona jest pod piaskami wydmowymi. Świadkiem zabudowy dawnej osady są resztki murów kościoła św. Mikołaja, które znajdują się po prawej stronie, za ogrodzeniem ośrodka wypoczynkowego PTTK.
Łeba - Pierwsze wzmianki o wiosce rybackiej, położonej po zachodniej stronie rzeki Łeby, pochodzą z ok.1202 roku. W 1309 r. wieś zajęta została przez Krzyżaków. W 1357 r. otrzymała lubeckie prawo miejskie. Po pokoju toruńskim w 1466 r. Łeba powróciła do Polski. W 1490 r. Łebę i okolice otrzymał jako lenno książę Bogusław X, mąż Anny, córki Kazimierza Jagiellończyka.
Miasto znajdowało się w pełni rozwoju gospodarczego i utrzymywało międzynarodowe stosunki handlowe, W centrum znajdował się ratusz i kościół św. Mikołaja. W sąsiedztwie zabudowań porastały lasy dębowo -bukowe. W miarę dalszego rozwoju osady wzrastało wycinanie lasu co stało się jedna z przyczyn uruchomienia lotnych piasków. Dnia 11 stycznia 1558 r. potężny sztorm na Bałtyku spowodował wtargnięcie wody morskiej do Łeby. Tragedia powtórzyła się w 1570 roku. Mieszkańcy opuścili starą osadę i przeszli w bezpieczne miejsce na prawą stronę rzeki Łeby. Główną przyczyną przeniesienia były zniszczenia spowodowane sztormami i wędrującymi wydmami. Miejscowość Łeba traciła swoje handlowe znaczenie ze względu na stałe zasypywanie i spłycanie wejścia do portu. Statki musiały być przeładowywane na morzu.
Do 1637 roku, tzn. wygaśnięcia rodu Gryfitów, Łeba i okolice znajdowały się w rękach książąt szczecińskich. Nastepnie tereny należały do Polski, a od 1657 roku, stały się lennem książąt brandenburskich. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku ziemie włączone zostały do Prus. Do państwa niemieckiego należały do 1945r do zakończenia II wojny światowej. Obecnie w Łebie liczącej ponad 4000 stałych mieszkańców, są liczne obiekty wypoczynkowe i campingi, które przyjmują jednorazowo ok. 20 - 25 tys. turystów w sezonie.
Szlak czerwony wiedzie w kierunku Rąbki (2,5 km - 83,5 km) i dalej na teren Słowińskiego Parku Narodowego, który od 1977 roku został uznany przez UNESCO jako Światowy Rezerwat Biosfery, Osobliwością krajobrazową są ruchome wydmy, które powstały w ciągu ostatnich 3 500 lat. W Rąbce należy wykupić bilet wstępu do Parku Narodowego. Dalej 3 km wąską drogą betonową, pośród sosnowych lasów porastających wydmy, docieramy do niewielkiego placu gdzie są miejsca do odpoczynku. Trasa wiodła przez rezerwat Mierzeja. Tu kończy się droga, która pokonać można rowerem lub wózkiem elektrycznym wypożyczonym w Rąbce. Miejsce to jak i widoczne budowle betonowe są dawną lokalizacją wyrzutni rakiet V-2, które miały być użyte przez Niemców podczas II wojny światowej.
Trasa szlakiem czerwonym prowadzi droga, leśna, do okazałej, ruchomej wydmy- Łąckiej Góry (8,5 km - 77,5 km). Przed wejściem na wydmę, po lewej stronie, widać tereny olsów. Siedlisko to reprezentuje ostatni etap sukcesji roślinnej szuwarowo-łakowej jez. Łebsko. Jezioro jak i ols zasypywane są przez ruchome piaski. Jezioro Łebsko liczy 7140 ha, co oznacza, źe jest trzecim jeziorem w Polsce pod względem powierzchni. Długość wynosi 16,3 km. szerokość 7,6 km, a maksymalna głębokość 6,3 m.
Nazwa wydmy Łąckiej pochodzi od nazwy wioski Łączki zasypanej w XVIII wieku. W wyniku przemieszczenia się wydmy, odsłonięte są zwęglone pnie drzew. Niektóre z drzew, a szczególnie olchy, wracają do życia wypuszczając ponownie młode pędy i liście. Wędrówka wydm łukowych czy barchanowych odbywa się w kierunku wschodnim z prędkością osiągającą czasami 10 metrów rocznie. Na wydmach szlak turystyczny oznakowany jest żerdziami. Kierujemy się na północ do morza. Przechodzimy przez kilka wałów wydmowych częściowo utrwalonych roślinnością trawiastą, krzewami i drzewami Iglastymi. Tuż przed wałami wydmowymi spotkać można owadożerną rosiczke lub mikołajek nadmorski - symbol Słowińskiego Parku Narodowego. Kolejne wały wydmowe powstały w wyniku chwilowej stabilizacji linii brzegowej, a następnie cofania się morza ku północy co miało miejsce po 1837-1089 roku. Świadczą o tym, występujące między wydmami, muszelki i małe otoczaki.
Po dotarciu do morza szlak czerwony kieruje się na zachód, wzdłuż brzegu morskiego. Po lewej stronie towarzyszą nam w dali białe, ruchome wydmy, na których miejscami pojawia się gleba kopalna. Na tych wydmach znaleziono: przepalone fragmenty ceramiki z 900 - 250 lat p.n.e., palenisko i ceramikę z wczesnego średniowiecza oraz ceramikę i węgle drzewne dębu z końca średniowiecza.?
Znalezisko stanowią ślad bytowania człowieka. Po przebyciu 10,5 km schodzimy z plaży i przez wydmy utrwalone trawa, a następnie kosodrzewina kierujemy sie na ruchome wydmy. Z kulminacji wydmy (ok. 40 m n.p.m.), widać wzniesienie Rowokół 115 m n.p.m., a opodal latarnię morska w Czołplnie. Schodzimy z wydmy, u podstawy Której jest podmokły las sosnowy oraz osobliwy bór chrobotkowy, charakteryzujący sie niskim drzewostanem sosnowym, z powykręcanymi konarami i licznymi porostami. Idąc droga leina dochodzimy do parkingu śródleśnego, na którym w sezonie letnim są punkty gastronomiczne. Trasa z plaży do parkingu liczy 3 km. Po przejściu 200 m, po prawej stronie oznakowane jest dojście do latarni morskiej odległej o 1 km. Latarnia uruchomiona została 15 stycznia 1875 roku. Wówczas pięć koncentrycznych knotów spalało rocznie 3600 kg oleju mineralnego. Po zainstalowaniu oświetlenia elektrycznego, światło przerywane widoczne jest na odległość 21 mil morskich. Źródło światła jest na wysokości 75 m n.p.m. i 1 km oddalone od morza.
Wracamy na szlak turystyczny (23,0 km - 63,0 km) kierując sie na zachód. Po 100 m przechodzimy szosę wchodząc w las. Do najbliższego przystanku autobusowego jest 2,5 km. Po przejściu ok. 2 km jesteśmy nad jeziorem oołgie wielkie (25,0 km - 61,0 km). Powierzchnia jeziora 156 ha, maksymalna głębokość 2,9 m, długość 2,7 km, a szerokość 0,9 km. Skręcamy w lewo Idąc przez tereny leśne porastające wydmy. Pojawia sie kolejne jezioro Dołgie Małe, do którego od strony zachodniej wkracza wydma. Ma jezioro i wydmy otaczające można popatrzeć z drewnianego pomostu.
Powierzchnia jeziora wynosi 6,3 ha, długość 500 m, szerokość I50m, maksymalna głębokość 1,7m, Na mapach z XVII wieku jezioro było połączone z jeziorem Gardno
Dalej kierując się na południowy zachód, dochodzimy do miejsca, w którym szlak czerwony biegnie na zachód, natomiast pojawiający się szlak czarny zaprowadzi do miejscowości Gardna Wielka oddalonej o 4,5 km. Szlak czerwony (30,0 km - 56,0 km).
Dalsza wędrówka wiedzie mierzeją o szerokości 1 - 2 km tuż nad brzegiem jeziora Gardno, do miejscowości Rowy (36,5 km - 49,5 km). Ok. 1,5 km przed wsią Rowy, nad jeziorem jest drewniana wieża widokowa, z której roztacza się piękny widok. Jezioro Gardno znajduje się na pow. 2468 ha, długie 6,8 km szerokie 4,7 km, a maksymalna głębokość wynosi 2,6 m. Na jeziorze jest wyspa kamienna (głazy narzutowe) o powierzchni 0,6 ha.
Rowy - wieś rybacka, W sezonie letnim gości wielu wczasowiczów i turystów. Najdawniejszy dokument, w którym wymieniane są Rowy pochodzi z 1282 roku. W wieku XVI funkcjonował tu port rybacki. W 1390 roku, podczas podróży morskiej do Gdańska zawitać miał rycerz Henryk Derby z Lancaster, późniejszy król angielski Henryk IV. W 1856 roku rozebrany został kościółek, w miejsce którego postawiono świątynię w stylu neoromańsklm.
Szlak czerwony wiedzie przez Rowy. W odległości 5 kni od Rowów znajduje się aktywny klif o wysokości ok. 40 m porośnięty buczyna pomorską, a na plaży są liczne głazy narzutowe (41,5 km - 44,5 km). W tak dużym odsłonięciu brzegu widać ciekawe ułożenie glin, piasków i gleb kopalnych, które są zapisem zdarzeń geologicznych jakie miały miejsce w przeszłości geologicznej liczącej ok. 12 tys. lat.
Wchodzimy na tereny Obszaru chronionego krajobrazu. Po przejściu 1,5 km jesteśmy w pobliżu wsi letniskowej Poddąbie gdzie z korony klifu będącej na wysokości ok. 20 m n.p.m. można zejść schodami na plażę. Tarasowy układ zbocza to efekt rozległych osuwisk jakie miały miejsce w tym rejonie. Szlak turystyczny wiedzie dalej koroną klifu pośród lasów bukowych i sosnowych. Przekraczamy potok o nazwie Orzechówka gdzie opodal są zabudowania letniskowe (49,0 km - 37,0km). Po przejściu 3,5 km przez tereny leśne w pobliżu morza, docieramy do Ustki, w pobliże latarni morskiej (52,5 km - 33,5 km). Historia latarni datuje się od 1871 roku.
Światło było na wysokości 11,6 m n.p.m. i miało zasięg 6 km. W 1892 roku wybudowano ośmioboczno. wieżę I stację pilotów. Aktualne światło jest na wysokości 22 m n.p.m., o zasięgu 18 km.
Ustka - miasto portowe, wczasowe i uzdrowiskowe. Liczy około 17 tys. mieszkańców. W sezonie letnim przyjmuje jednorazowo ok. 20 tys, turystów i kuracjuszy, Pierwsze wzmianki historyczne o mieście pochodzą z 1310 roku. Dokument 1337 roku stwierdzał między innymi, że cały port Ustka położony po obu brzegach rzeki Słupi pod względem prawnym stanowi własność miasta Słupska. W 1640 roku został uchwalony statut portu. Rocznie przewijało się po kilkadziesiąt statków. W końcu XVIII wieku. Ustka chyliła się ku upadkowi. W Ustce istniał wówczas kościół, szkoła, kilka spichrzów kupieckich oraz 37 domów, w 1831 r. władze Słupska oddają port w Ustce państwu pruskiemu. W latach 1836-1837 wybudowano drogę Słupsk - Ustka, którą poszerzono w 1980 r. Linia kolejowa z 1878 r. Słupsk - Ustka powiązała port z zapleczem regionu, W 1911 r. linia normalnotorowa połączyła Ustkę ze Sławnem. Ten ostatni trakt nie istnieje. Prawa miejskie nadano w 1935 roku. Od lipca 1977r. miasto ma statut uzdrowiska.
Obiekty do zwiedzenia to wspomniano wyżej latarnia morska i kościół neogotycki z 1882 r. z barokowym wnętrzem. Bardzo ciekawym obiektem jest Muzeum Chleba przy ul. Marynarki Polskiej nr 49 w pobliżu poczty, które prowadzone jest przez piekarza Pana Eugeniusza Brzóskę. Na poddaszu zgromadzony został oryginalny sprzęt między innymi: archaiczna lodówka z epoki przedelektrycznej, maszyna do robienia bułek, szafa do przedłużania świeżości pieczywa.
Szlak turystyczny czerwony poprowadzony jest ul. Marynarki Polskiej i ul. Słupską. Za ogrodzeniem magazynowym skręca w prawo, przecina tory kolejowe, a następnie skręca w lewo. Po ok. 400 metrach znajdujemy się na wysokim brzegu rzeki Słupi w obszarze rezerwatu leśnego Buczyna nad Słupię. Rezerwat utworzony został w 1987 roku i obejmuje ochroną kompleks zbiorowisk roślinnych związanych z dnem i stokiem doliny Słupi. Na szczególną uwagę zasługują: buczyna, las debowo-grabowy, łęgi - olszowe, wiązowo-jesionotve, a z roślin podlegających ochronie to kruszczyk szerokolistny, marzanka wonna. Przy ponownym dojściu do torów kolejowych skręcamy w prawo, Schodzimy na dno zabagnłonej doliny gdzie po drewnianym mostku przechodzimy na drugą stronę (57,0 km - 29,0 km), Jesteśmy we wsi Wodnica. Na odcinku od Wodnicy do Ustki rzeka ma 8 km długości i 15 dużych zakoli. Z Ustki do Wodnicy towarzyszył nam żółty szlak turystyczny SŁ-14 y.
Wodnica - wieś o kształcie wielodrożnicy, zbudowana na dawnym planie owalnicy. Zachowały się stare zagrody czworoboczne ze stodołami i budynkami bramnymi.
Przy zabudowaniach nr 25 skręcamy w lewo, a nastepnie po dojściu do polnej drogi, ponownie w lewo.
Trasa wiedzie przez wieś drogą brukowaną, z której skręcamy w prawo. Drogą polną kierujemy się do widocznej w dali wsi Starkowo (65,0 km - 21,0 km).
Starkowo - nieregularny plan wsi ze śladami owalnicy. Dużo starych chałup ryglowych z XVIII - XIX wieku, o dachach naczółkowo-dymnikowych, obory z zachowanymi galeryjkami.
Wychodzimy ze wsi idąc główna drogą. Mijamy kapliczkę z krzyżem przydrożnym i dochodzimy do starego nasypu kolejowego (kolej normalnotorowa z 1911 roku). Mijamy stare zabudowania stacyjne i po 2 km jesteśmy na drodze asfaltowej prowadzącej w prawo do wsi Zaleskie.
Zaleskie wieś na planie wielodrogowyni, o której wzmianki zachowane są z 1575 roku. Kościół filialny, zbudowany w latach 1754 - 1757 ryglowy, obmurowany cegłą, salowy z wieżą. Dawny dwór z XVIII wieku ze starodrzewiem.
Po minięciu wiaduktu trasa wiedzie w kierunku jeziora Marszewo opodal wsi Marszewo (72,0 km -14,0 km). Dalej na zachód przez urocze, piękne krajobrazowo tereny, do wsi Karlino (77,0 km - 9,0 km). W kierunku północnym widać przybrzeżne jezioro Wicko. W Karlinie, za kapliczką należy skręcić w prawo do wsi Łącko (79,0 km - 7,0 km), Za wsią przy, gospodarstwie rybackim skręcić należy na drogę polną, która (3,0 km) prowadzi do szosy, a dalej (4 km) do Jarosławca (86,0 km 0,0 km)
Jarosławiec- wieś rybacka, która w sezonie letnim przyjmuje kilka tysięcy turystów. Osobliwością przyrodniczą jest chroniony, wysoki klif nadmorski porośnięty rokitnikiem, z wychodniami węgla brunatnego z licznymi osuwiskami. Latarnia morska w Jarosławcu budowana była kilkakrotnie. Obecna wieża o? wysokości 33,3 m oddana została do użytku 1 lipca 1838 roku , a światło z wysokości 50,2 m.n.p.m ma zasięg 23 mil morskich.
Tekst: Joanna Orłowska
