Spichlerz Richtera w Słupsku

Zbudowany w II poł. XVIII w., dawniej stał przy ul. Kopernika. Zrekonstruowany w latach 1994 - 98. Obecnie herbaciarnia. W okresie letnim odbywa się przed nim Jarmark Gryfitów.

Spichlerz Richtera z 1780 roku pierwotnie zlokalizowany był u zbiegu ulic Kopernika i Wolności. W okresie powojennym był magazynem Gminnej Spółdzielni i Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego w Słupsku. W budynku magazynowano pasze. Jednakże stwierdzone w czasie prac rozbiórkowych w warstwach posadzkowych ślady materiałów budowlanych, skalonego wapna i węgla wskazują, że w spichrzu składowano i te materiały. Następnie przez wiele lat budynek stał pusty. W 1986 roku właścicielem obiektu zostało Muzeum Pomorza Środkowego. W listopadzie 1991 roku za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków budynek rozebrano wykonując jednocześnie dokumentację oznakowania elementów spichrza. W roku 1993 właściciel uzyskał decyzję lokalizacyjną dla obiektu na Rynku Rybackim. W tym roku przystąpiono do opracowania dokumentacji technicznej renowacji i adaptacji spichrza. Pracami projektowymi kierowała dr inż. arch. Elżbieta Szalewska. W roku 1994 wytyczono położenie obiektu, wykonano palowanie i fundamenty (I etap rekonstrukcji spichrza). W latach 1995-1996 wykonano II etap rekonstrukcji tzn. odtworzono konstrukcję ryglową, a następnie trwały roboty wykończeniowe. Do eksploatacji obiekt został oddany 22 maja 1998 roku.

Obecnie spichrz znajduje się na Rynku Rybackim, nad rzeką Słupią (równolegle do jej brzegu) przed wlotem do niej kanału Młyńskiego, łącznie z położonymi w sąsiedztwie budynkami Zamku Książąt Pomorskich, Bramy Młyńskiej, Młyna Zamkowego tworzy zespół zabytkowych obiektów Muzeum.

Budynek spichrza posadowiony jest na fundamencie palowym typu Woltzholtza (36 pali) oraz belkach żelbetowych z nadmurowanymi ławami fundamentowymi. Ławy fundamentowe zewnętrzne z kamienia, wnętrze z cegły. Konstrukcja ścian - podwaliny dębowe, słupy, rygle, zastrzały, miecze i oczepy sosnowe. Wypełnieniem konstrukcji ryglowo-słupowej ścian zewnętrznych jest cegła ceramiczna pełna lub płyta warstwowa (od wewnątrz: płyta kartonowo-gipsowa, izolacja, ocieplenie, sklejka wodoodporna, tynk akrylowy). Ściany wewnętrzne - murowane z cegły ceramicznej pełnej, działowe z płyt Antithem-P z płytą kartonowo-gipsową, oraz drewniane szkieletowe. Sklepienia i stropy - stropy drewniane belkowe, w szybie windowym na podestach, nad pomieszczeniami sanitarnymi parteru - stropy żelbetowe wylewane na mokro. Więźba dachowa - drewniana krokwiowo-jętkowa ze słupami. Pokrycie dachu to dachówka ceramiczna karpiówka, system krycia mieszany w łuskę i w koronkę. Spichrz kryty dachem spadzistym (ciągłym) pulpitowym. Posadzki i podłogi - parter w sali - posadzka mineralna, w płytki ceramiczne, w pozostałych pomieszczeniach i na wyższych kondygnacjach - biała podłoga. Schody - wewnętrzne, żelbetowe trójbiegowe, proste, stopnie pokryte deskami, pochwyt drewniany; drewniane, policzkowe, jednobiegowe, proste lub dwubiegowe, powrotne, poręcze z pochwytami drewnianymi. Drzwi zewnętrzne - drewniane, jednoskrzydłowe, ramowo-płycinowe, płyciny pełne, opierzone deseczkami, zawiasy pasowe. Okna - drewniane, skrzynkowe, dwudzielne, ze szczeblinami krzyżowymi; drewniane, skrzynkowe, jednodzielne, ze szczeblinami; drewniane, zespolone, podwójnie szklone, uchylne, jednodzielne, skrzydło dzielone szczeblinami na kwaterki. Okna ochronione drewnianymi okiennicami na zawiasach pasowych.

Budynek zbudowany jest na planie czworobocznym, zbliżonym do długiego prostokąta. W zachodniej ścianie spichrza są trzy wejścia do obiektu (w tym brama garażowa). Główne wejście w szczytowej, południowej ścianie. W ścianie wschodniej od strony rzeki - cztery wyjścia ewakuacyjne. Przy zachodniej ścianie klatki schodowe na wyższą kondygnację, a w części północnej dźwig towarowo-osobowy. Bryła budynku zwarta. Budynek parterowy, nie podpiwniczony, z dwukondygnacyjnym użytkowym poddaszem.

Elewacja zachodnia - niesymetryczna 7-osiowa, ściana ryglowa z płaszczyznami pomiędzy słupami pokrytymi tynkiem. W drugiej i czwartej osi wrota wejściowe, a w piątej osi drzwi wejściowe do budynku. Nad wrotami i drzwiami otwory okienne o szerokości drzwi, w pozostałych osiach otwory okienne. Elewacja wschodnia - niesymetryczna, 4-osiowa, ściana ryglowa z płaszczyznami pomiędzy słupami pokrytymi tynkiem. W osi pierwszej drzwi wejściowe do budynku, w pozostałych osiach wrota wejściowe. Nad drzwiami i wrotami otwory okienne także o szerokości drzwi. Elewacja północna - symetryczna, 5-osiowa, zwieńczona szczytem, ściana ryglowa z płaszczyznami pomiędzy słupami pokrytymi tynkiem. W przyziemiu w osiach elewacji otwory okienne (w osiach drugiej i czwartej po dwa w pionie). Powyżej środkowego okna, w trzeciej osi otwór drzwiowy zadaszony dwuspadowym daszkiem. Nad daszkiem para okien. Elewacja południowa - symetryczna, w przyziemiu 1-osiowa, powyżej 3-osiowa, zwieńczona szczytem. Ściana ryglowa z płaszczyznami pomiędzy słupami pokrytymi tynkiem. W partii przyziemia w osi symetrii wrota do budynku, nad wrotami okna, których szerokość zrównana jest z poniższym otworem wejściowym. Powyżej w osi jeden, trzy otwory okienne z okiennicami, w osi drugiej otwór drzwiowy.

Tekst pochodzi z karty zabytku będącej w dyspozycji Miejskiego Konserwatora Zabytków, Spichlerz - tekst Grzegorz Uniejewski.