Szlak Słowińców
Szlak Słowińców
Gardna Wielka - Rwokół - Smołdzino - Kluki - Izbica - Łeba (38,7- szlak żółty)
Żółty szlak turystyczny przebiega przez tereny zamieszkiwane w przeszłości przez Słowińców. Początek trasy jest w pobliżu przystani jachtowej nad jeziorem Gardno przy ul. Kościuszki (0,0 km - 38,7 km). Opis miejscowości Gardna Wielka przy trasie SŁ-163 n. 0d Gardny Wlk do Rowokołu szlak zółty i niebieski mają wspólną trasę. Oznaczenia żółte szlaku przebiegają: ul. Kościuszki, przez plac Wolności i całej ul. Mickiewicza za przystankiem autobusowym skręcamy w prawo, w ul. Ogońską, która przechodzi w dróżkę polną. Po przejściu 750 m skręcany w lewo. Pc kolejnym odcinku 350 m przez pola, wchodzimy w las (2,0 km 36,7 km) U podnóża Rowokolu znajdziemy się wędrując dobra drogą leśną 3,2 km. Należy przeznaczyć godzinkę na wejście i pobyt na Rowokole 115 m n.p.m. Opis Rowokołu przy trasie SŁ-163 n. Po powrocie na szlak żółty, schodzimy do wsi ?Smołdzino (6,0 km- 32,7km). Dochodzimy do mostu na rzece Łupawie.
Smołdzino- wieś, o której wzmianki pochodzą z 1281 roku. W latach 1329 - 1341 należała do zakonu krzyżackiego. We wsi jest kościółek pochodzący z 1632 roku, rozbudowany w 1823 roku. W 1854 r zbudowano stalle, południowe skrzydło dobudowano w 1861, a wieżę zachodnia w 1874 roku, Ważna role w życiu Smołdzina i w wyglądzie wewnętrznym kościoła odegrała księżna Anna de Croy-Arschott, Księżna była siostrą księcia Bogusława XIV, który w 1622 roku podarował Smołdzino, wówczas już wdowie po lotaryńskim księciu. Księżna Anna poleciła malarzowi słupskiemu Foxkirchowi namalowanie 150 obrazów zawierających sceny biblijne z życia Chrystusa. Losy tych obrazów były bardzo złożone, w kościele obejrzeć można medalionowe portrety księżnej Anny i jej dwunastoletniego syna Ernesta Bogusława boczne skrzydła ołtarza.
Po przejściu przez most na Łupawie, mijamy po lewej stronie siedzibę Dyrekcji Słowińskiego Parku Narodowego. Warto zajrzeć do Muzeum przyrodniczego SPN. Przed budynkiem jest obelisk, na którym znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona prof. Zygmuntowi Czubińskiemu, badaczowi flory Pomorza i współtwórcy Słowińskiego Parku Narodowego.
Szlak żółty prowadzi przez łąki, utwardzono, drogą do osady Łokciowe (11,5 km - ?27,2 km ). Po lewej stronie widoczne w dali wydmy ruchome i latarnia morska, a za nami stożek Rowokołu. Na drodze asfaltowej skręcamy w prawo, kierując się do Kluk. W tym miejscu, droga wybudowana jest na wydmie śródlądowej.
Ok. 700 m przed Klukami, po prawej stronie, jest ścisły rezerwat. Na torfach, których miąższość wynosi ok. 6 m rosną małe dęby, które stanowią osobliwość przyrodniczą w tym siedlisku. W okolicach poprowadzona jest przyrodnicza ścieżka dydaktyczna, o której bliższe informacje można uzyskać w pobliskiej leśniczówce lub w Muzeum Przyrodniczym w Smołdzinie. Dochodząc do Kluk, po lewej stronie widoczny jest stary cmentarz, gdzie na żeliwnych krzyżach są nazwiska Słowińców - dawnych mieszkańców regionu. Wchodzimy do Kluk (15,0 km - 23,7 km).
Kluki - wieś powstała na terenach otoczonych bagnami i jeziorem Łebsko. Dla zachowania budownictwa słowińskiego oraz utrwalenia kultury na tych terenach zorganizowano w 1963 roku Muzealna Wieś Słowińską. Od kilku lat. w pierwszych dniach maja, na terenie Muzeum, organizowana Jest impreza folklorystyczna Czarne wesele. Słowińcy zaczynali kopanie torfu wówczas kiedy ziemia odmarzła i ' najczęściej było to na początku maja. Mieszkańcy wsi pomagali sobie wzajemnie przy tej ciężkiej pracy. Codzienną robotę kończono wspólnym ucztowaniem u gospodarza, na rzecz którego kopano torf. Technika kopania torfu była prosto. Wypalano trawy, motyką zdejmowano darń, nożem na długim trzonku krojono warstwę torfu w rzędy, o następnie wykrawano poszczególne kostki.
Kostki suszono na słońcu, przekładając co kilka dni. Stosy torfu liczące 1000 szt. tworzyły ruty. które stanowiły jednostkę handlową. Torf wykorzystywano jako materiał opałowy, do użyźniania gleby oraz jako ściółkę dla zwierząt. Na terenie skansenu można zapoznać się z dawnymi narzędziami pracy w polu, w zagrodzie i na jeziorze. Na zapleczu checzy Alberta Klika wypiekany jest chleb, który podany ze swojskim smalcem można posmakować podczas imprez folklorystycznych.
Uproszczony plan Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach.
1.Zagroda Reimanna z II poł. XIX w.
2.Zagroda Josta I Klicka z poł. XIXw.
3.Wiata na łodzie - sprzęt rybacki i wyrób sieci
4.Chałupa Charlotty Klick z końca XVIII w.
5.Chałupa z Żuru chowa z 1814 r.
6.Zagroda Alberta Klicka z pocz. XX w.
7.Piec chlebowy
8.Miejsce kopania torfu
W Klukach szlak turystyczny żółty skręca w prawo. Z tego miejsca, idąc na wprost 1,2 km, dojdziemy nad jezioro Łebsko, gdzie znajduje się wieża widokowa. Natomiast szlakiem żółtym wędrujemy 400 m i przy transformatorze kierujemy się w prawo, w skos. Należy baczną uwagę zwrócić na oznakowania, ponieważ teren jest porozcinany licznymi kanałami melioracyjnymi i porośnięty gęstym drzewostanem samosiewek olch, osik i brzóz. Po 600 m droga zmienia kierunek na południowy, którą idziemy 750 m, a następnie na południowy wschód 260 m, do mostku na rzeczce Pustynce (17,2 km 21,5 km). Za mostkiem idziemy jeszcze 250 m wzdłuż rowu melioracyjnego, który jest po lewej stronie. Dochodzimy do miejsca gdzie jest przejście na drugą stronę i po przejściu 50 m na wschód, skręcamy pod kątem 90 na północ. Odcinek ten wymaga dużej ostrożności w poruszaniu się, ponieważ przebiega przez tereny bagienne, porozcinane głębokimi rowami melioracyjnymi oraz porośnięty gęstymi krzewami i drzewami. Teren możliwy jest do przejścia w porze suchej. Na północ idziemy 400 m, a następnie na północny wschód 600 m. Dochodzimy do drogi, w która skręcamy w prawo, idąc 300 na mając w sąsiedztwie rów z wodą. Docieramy do przepustu. Przechodzimy na druga stronę, w kierunku wschodnim, na drogę leśną. Kolejny przepust na szerokim kanale, który wykorzystamy do przejścia na drugą stronę jest za 850 m. Kierujemy się dalej na wschód idąc już po terenie piaszczystym. Wchodzimy na teren przysiółka Lisia Góra, który w przeszłości był osadą rybacką. Przechodzimy przez most na kanale, udając się do odległej o 1,5 km Izbicy (23,2 km - 15,5 km). Tuż przed wsią szlak prowadzi przez tereny leśne. Izbica to dawna wioska rybacka, z której rybacy wybierali się na połowy nie tylko na jezioro ale i na morze. Na przeciwległym brzegu jeziora Łebsko mieli swoją siedzibę w osadzie Boleniec, w której mogli przebywać jedynie mężczyźni. Po osadzie zostały nieliczne ślady w postaci fundamentów budynków oraz dziko rosnących drzew owocowych. Od Izbicy do przeciwległego brzegu jest 8 km.
?Opuszczamy wieś idąc główną drogą no wschód. Za wsią skręcamy w lewo i po 200 m przechodzimy przez koryto rzeki Starej Łeby. Droga prowadzi po sztucznie usypanej grobli, do kolejnego mostu na rzece Łebie, za którym 500 m jest miejscowość Gać (26,2 km - 12,5 km). We wsi jest kilka zabudowań gospodarczych, leśniczówka oraz organizowana stacja badawcza Instytutu Geografii WSP ze Słupska. Wychodzimy ze wsi mijając po lewej stronie leśniczówkę, a następnie tablicę informacyjna Słowińskiego Parku Narodowego. Za leśniczówką 1,5 km skręcamy w lewo. Przechodzimy przez wały wydmowe porośnięte borem. Znajdujemy się w pobliżu rezerwatu glebowego Bielice. Po ok.6 km wędrówki przez tereny leśne Słowińskiego Parku Narodowego dochodzimy do mostu na Kanale Żarnowieckim. Za mostkiem 250 m, skręcamy w lewo, a po 300m przechodzimy w pobliżu cmentarza należącego do wsi Żarnowsko (33,7 km - 5 km).
Żarnowska jest dużą wsią położoną nad jez. Łebsko i pełni funkcję wsi letniskowej. W centrum jej znajduje się przystanek autobusowy. W miejscu gdzie droga skręca w prawo, my kierujemy się w lewo na północ . Przed nami rozpościera się widok na jezioro Łebsko i na ruchome wydmy Słowińskiego Parku Narodowego. Idziemy przez łąki wschodniego brzegu jeziora. Do Łeby wchodzimy w pobliżu stacji paliw. Łeba (38,7 km -0,0 km).
Tekst: Joanna Orłowska
